Samuel Bogumił Linde

Samuel Bogumił Linde (1771-1847) był twórcą pierwszego 6-tomowego Słownika Języka Polskiego o charakterze historycznym. Urodził się w nieistniejącej już kamienicy przy ul. Małe Garbary 2 na Nowym Mieście w Toruniu.

 

Słownik Języka Polskiego Lindego był pierwszym nowoczesnym wydawnictwem tego typu. Cały materiał źródłowy zaczerpnięto z polskich druków z XVI-XVIII wieku. Przy każdym wyrazie w słowniku umieszczone są liczne cytaty dokumentujące sposób używania i znaczenie danego wyrazu.

To dzieło imponujące. Świadectwo pracowitości i metodyczności jego autora. Stanowiło bardzo poważne i trwałe osiągnięcie naukowe. Stało się swoistym wzorem dla podobnych prac w innych językach słowiańskich, które podejmowali uczeni tej części Europy.

 

Linde urodził się w nieistniejącej dziś kamienicy przy ul. Małe Garbary 2. Dziś w tym miejscu stoi budynek z pocz. XX w., na którym umieszczono tablicę pamiątkową jemu poświęconą. Linde ma także swój pomnik stojący od 1976 roku przed gmachem Książnicy Kopernikańskiej przy ul. Słowackiego. Poza tym jego imię nosi jedna z ulic na Bydgoskim Przedmieściu, III Liceum Ogólnokształcące, a także Nagroda Literacka Miast Partnerskich Torunia i Getyngi przyznawana litearatom w czasie Toruńskiego Festiwalu Książki odbywającego się corocznie w listopadzie.

 

     

 

6-tomowy Słownika Języka Polskiego o charakterze historycznym, zawierający 60 tysięcy haseł z zestawu druków i języka potocznego to wybitne osiągnięcie nauki polskiej doby oświecenia, po raz pierwszy zostało opublikowane w latach 1807-1814.

Linde studiował teologię, filozofię i języki orientalne na uniwersytecie w Lipsku, gdzie w 1791 roku został lektorem języka polskiego. Jako zaufany człowiek, bibliotekarz i współpracownik w latach 1795-1803 zajmował się gromadzeniem zbiorów bibliotek Józefa Maksymiliana Ossolińskiego, co pozwala uznać go za współtwórcę jednej z najznakomitszych polskich bibliotek - Ossolineum.

W 1804 roku przyjął rektorat utworzonego Liceum Warszawskiego.

Działalność publiczna Lindego miała charakter polityczny, oświatowy, naukowy i bibliofilski. Był m.in. członkiem Izby Edukacyjnej kierującej sprawami oświaty Księstwa Warszawskiego, radcą Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, jednym z organizatorów i pierwszych wykładowców Uniwersytetu Warszawskiego. Jego działalność naukowa i wydawnicza koncentrowała się wokół prac o charakterze słownikowym, bibliograficznym oraz z zakresu językoznawstwa, dziejów piśmiennictwa i przekładów.

W 1844 roku otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Torunia.