Kamienica Roberta Tilka

 

 

 

Ta okazała narożna kamienica czynszowa jest jednym z najlepszych w Toruniu przykładów neorenesansu francuskiego.

Została zbudowana w 1887 r. wg projektu barlińskiego architekta, Juliusa Rulffsa dla mistrza ślusarskiego i późniejszego fabrykanta Roberta Tilka (1842-1921). Budynek jest bogato zdobiony m.in. płaskorzeźbami, sztukateriami, boniami, gzymsami, a szczególnie opracowany i wydatny jest ścięty narożnik wzbogacony wykuszem podtrzymywanym plastycznie przez konsole z umieszczonymi na nich postaciami kobiecymi. Ponad wydatnym gzymsem narożnik zwieńczony jest wieżyczką dachową (w kształcie ściętego ostrosłupa) z renesansową w formie lukarną, powyżej wysoki maszt, u podnóża którego w formie kutej balustradki widnieje data 1887.

Pozostała część dachu ponad gzymsem jest stroma z licznymi lukarnami oraz ozdobnie kutą delikatną attyką.

W dolnej części fasady dominuje boniowanie, a szczególnie wyróżnia się tu duży portal od strony ul. Piernikarskiej.

Wewnątrz reprezentacyjna i bogato zdobiona kręcona klatka schodowa z kutą, metalową balustradą.

 

Portal, w którym oprócz podwójnych flankujących pilastrów i przerwanego odcinkowego naczółka, widnieją rzeźbiarskie główy lwów. Na drzwiach ozdobny monogram właściciela - RT.

 

 

     

Narożny wykusz podtrzymują konsole w formie kariatyd po bokach okna. Postaci kobiece to wyobrażenia mitycznych lampad - nimf podziemnych, w dłoniach trzymają pochodnie.

W podniebieniu wykusza dwa putta trzymają kartusz z literą T - monogramem Tilk.

Zdobień dopiełniają m.in. stylizowane liście akantu.

 

 

 

 

W pseudoryzalicie na fasadzie od ulicy Piernikarskiej przy narożniku kamienicy widnieją trzy pionowo ułożone wnęki odpowiadające oknom poszczególnych kondygnacji. Wypełnione są bogatą płaskorzeźbioną ornamentyką. Każda z trzech wnęk w gąszczu przedstawień eksponuje atrybuty związane z trzema różnymi tematami - odwołaniami do zainteresowań i pracy zawodowej Tilka. Zauważyć więc tu można zbiór instrumentów muzycznych (płycina najwyższa), przedmioty-wyroby metalowe, ślusarskie, narzędzia, przyrządy budowlane i murarskie:

 

 

Ojcem Roberta Tilka był Heinrich Tilk (1798-1879) - zasłużony mieszkaniec Torunia, od 1835 r. rajca miejski, a przede wszystkim przedsiębiorca. Zasłynął jako nowatorski producent sikawek pożarnych własnych projektów (np. Elephant, Prahmspritze), działając też na rzecz toruńskiej straży pożarnej. Wyrabiał parciane węże własnego pomysłu i zakładał studnie w mieście i w okolicy. 

Był też dzierżawcą młyna na Barbarce, gdzie w 1842 r. na miejscu wcześniejszej pobudował zachowaną do dziś kaplicę św. Barbary z niewielkim cmentarzem wokół niej (na którym w 1879 r. został pochowany).

Robert Tilk urodził się w 1842 r. Zdradzał zamiłowania muzyczne i służył też dłuższy czas w wojsku, jednak w 1863 r. usamodzielnił się i rozpoczął działalność branży urządzeń żelaznych stając się mistrzem ślusarskim i fabrykantem. Produkował m.in. m.in. szafy pancerne, rolety, żaluzje, armaturę, instalacje ogrzewania, wentylacji.

Robert Tilk ufundował i wykonał m.in. ozdobne kraty w kaplicach bocznych kościoła Świętojańskiego, oraz w Parku na Bydgoskim Przedmieściu tzw. pawilon Tilka - żelazną altanę (zobacz tutaj), która stała na szczycie schodów prowadzących nad Martwą Wisła na Błoniach. W miejscu pawilonu Tilka juz w czasach polskich (tuż przed II wojną światową) postawiono pomnik ku czci poległych żołnierzy wojsk balonowych, którzy stacjonowali w Toruniu i zginęli w wojnie polsko-bolszewickiej. Zburzyli go w 1939 r. hitlerowcy. 

Robert Tilk brał udział też w komisji miejskiej ws. ufundowania fontanny na dziedzińcu Ratusza Staromiejskiego (zobacz: Fontanna Flisaka).