To główny kościół Podgórza, będącego od 1938 r. dzielnicą kujawskiej części Torunia, wcześniej samodzielnego miasteczka, którego historia sięga średniowiecza.

Kościół został ufundowany w 1644 r. przez Stanisława Sokołowskiego herbu Pomian, starostę dybowskiego (zobacz: zamek Dybów) i kasztelana bydgoskiego, na terenie podpodgórskiej wsi Małe Piaski (wówczas tereny te nie należały ani do terytorium toruńskiego ani do Prus Królewskich - stąd nie miały żadnego związku z Toruniem), dla osiedlonych w tymże roku reformatów, działających tu do kasaty klasztoru w 1832 r. Od 1987 r. kościół należy do franciszkanów.
Śmierć Sokołowskiego i potop szwedzki (1655-1660) spowodował, że budowa zespołu klasztornego wydłużyła się.

W klasztorze mieszkał król Jan Kazimierz wraz z dworem, który w 1658 r. stąd kierował walkami o odzyskanie położonego po przeciwnej stronie Wisły Torunia, zajętego przez Szwedów. Na pamiątkę zwycięstwa Polaków, z ofiar króla miał być ufundowany do budowanego kościoła ołtarz św. Piotra i Pawła, a z ofiar królowej, Marii Ludwiki Gonzagi ołtarze boczne.

Konsekracji kościoła dokonano w 1659 r. Ostatecznie ukończono budowę w 1661 r.

Na początku XVIII w. dobudowano do środkowego przęsła kościoła, od strony północnej kaplicę Najświętszej Marii Panny, oddzieloną półkoliście, zamkniętą absydą od nawy. Po kasacie zakonu i zamknięciu prowadzonej przez zakonników szkoły elementarnej w 1832 r. kościół stał się parafialnym w miejsce spalonego w czasie napoleońskiego oblężenia Torunia w 1813 r. kościoła św. Anny na Podgórzu.
 
Jest to kościół jednonawowy, z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Kościół wraz z klasztorem Reformatów (ukończonym w połowie XVIII w.), przylegającym od południa, tworzy zwarty kompleks barokowych zabudowań, wzniesionych na planie czworoboku z kwadratowym wirydarzem pośrodku.
Zgodnie z regułą reformacką (franciszkańską) świątynia nie posiada wieży, a jedynie dwie sygnaturki z 1753 r.
Wymiary kościoła: długość: 27,6 m, szerokość nawy: 10,32 m, wysokość nawy: 9 m, długość prezbiterium 9,2 m, szerokość prezbiterium 6,2 m. 
 
Wnętrze

Wewnątrz sklepienie krzyżowe z polichromiami z 1957 r w formach barokowych wg wileńsko-toruńskiego artysty Leonarda Torwirta (1912-1967).
Wyposażenie wnętrza jest rokokowe z lat 60. XVIII w. (wielki ołtarz w prezbiterium, 5 ołtarzy bocznych, ambona, stalle, sceny figuralne) - zgodnie z regułą zakonu - jest jednolite, rzeźbione w drewnie o barwie brunatnej, z dekoracją w kolorze żółtym, bez złoceń.

W nawiązaniu do programowego ubóstwa reformatów wyposażenie świątyni prawie odpowiada ogólnemu modelowi świątyń reformackich, zakładającemu m.in. umieszczenie wizerunku Krzyża św. w ołtarzu głównym, ze stojącymi po bokach postaciami Matki Bożej i św. Jana Ewangelisty, a w pierwszej parze ołtarzy bocznych Najświętszej Dziewicy Marii - patronki Zakonu, czczonej pod imieniem Niepokalanie Poczętej, oraz ołtarza św. Franciszka. 

W kościele podgóskim wizerunek Niepokalanie Poczętej znajduje się w specjalnej kaplicy bocznej. Jest to barokowy obraz Matki Boskiej Podgórskiej z 1795 r. pędzla Kazimierza Łukaszewicza (tego samego autora stacje Drogi Krzyżowej).

Natomiast w drugim ołtarzu bocznym stoi figura św. Antoniego.

 

Tabernakulum w ołtarzu głównym pochodzi z XVIII w, uwieńczone jest koroną (co wskazuje na królewskiego fundatora, Jana Kazimierza); zdobi go bogata, XVIII-wieczna intarsja warsztatu toruńskiego, gdzie można dopatrzyć się nawiązań do wydarzeń z 1658 r. 

W nawie głównej sceny figuralne: na ścianie północnej Trzy Marie u Grobu, na ścianie południowej Chrystus w Grobie.

Stacje Drogi Krzyżowej z końca XVIII wieku.

Na ścianach bocznych kaplicy epitafia: Agnieszki Niewieścińskiej (zm. 1728), Agnieszki Kościelskiej (zm. 1798), Ignacego Kościelskiego (zm. 1792). 
W kruchcie epitafium Jakuba Niemirskiego (zm. 1752).

 

 

 

Toruń-Podgórz, ul. Poznańska 49

2,5 km na płd-.zach. od Rynku Staromiejskiego

 

 

 

Najlepszym momentem na wejścia do kościoła są okolice mszy św., gdyż w pozostałym czasie kościół bywa zamknięty. 

 

- w niedziele: 6.30, 8.00, 9.30, 11.00, 13.00, 18.30, 20.00

-  dni powszednie: 8.00, 18.30 (w piątki dodatkowo: 15.00)