Kamienica Pod Lwem

 

Kamienica ta stała w Rynku Staromiejskim na miejscu obecnego domu towarowego PDT, pod nr 36, sąsiadowała z kamienicą Pod Gwiazdą. Dom ten, którego połowę w 1468 r. nabył ojciec astronoma Mikołaja Kopernika, kupiec Mikołaj Kopernik (drugą połowę domu posiadali Watzenrodowie - rodzina od strony żony Barbary), był przypuszczalnie prawdziwym miejscem urodzin wielkiego astronoma, w przeciwieństwie do tradycyjnie dziś uznanego Domu Kopernika przy ul. Kopernika 15 (dawniej ul. św. Anny). W okresie średniowiecza zwany był kamienicą Glazurową.

Jednym z argumentów na potwierdzenie tej tezy jest choćby to, iż Kamienica Glazurowa (zwana tak do ok. 1643 r.) była bardziej okazała od tej przy ul. św. Anny, stała w bardziej prestiżowym miejscu - Rynku Staromiejskim - i tu właśnie rodzina Koperników najprawdopodobniej mieszkała. Ponadto, jak wykazał prof. Karol Górski, ten dom istniał i pozostał w świadomości Kopernika jako właściwy dom rodzinny. Po śmierci Mikołaja Kopernika seniora dom należał do wdowy i dzieci, a później był własnością Bartłomieja Gertnera, męża siostry Mikołaja. Patrz też: Gdzie urodził się Mikołaj Kopernik.
 
W okresie średniowiecza kamienica posiadała fasadę pokrytą glazurowanymi cegłami (stąd pierwotna nazwa), podobnie jak do dziś zachowana fasada kamienicy przy ul. Żeglarskiej 5.
 
W połowie XVII wieku (ok. 1643 r.) kamienica otrzymała manierystyczną elewację ze szczytem z pięknym ornamentem typu niderlandzkiego, który wieńczyła figura lwa (odtąd nowa nazwa). Kamienica ta, jakich wiele było wtedy w Toruniu, reprezentowała styl manieryzmu niderlandzkiego, który był charakterystyczny i powszechny dla nowożytnego Torunia (i także pozostałych wielkich miast pruskich: Gdańska i Elbląga), przeżywającego właśnie okres swojej świetności jako Respublica Thorunensia (zobacz też: Architektura Torunia).
 
W 1880 roku kamienicę kupił żydowski kupiec M. S. Leiser, co było zapowiedzią późniejszej destrukcji. W 1906 r. doprowadził on niestety do całkowitego zniszczenia tej cennej kamienicy przebudowując ją (a właściwie budując na jej miejscu nową) na obecną (dom towarowy).
Sąsiednia kamienica gotycka z fasadą z 1876 roku została przebudowana na obecną i włączona w obręb domu towarowego w 1906 roku, spalonego w 1984 roku, odbudowanego w roku 2000; charakter historyczny nowych kamienic utrzymano tylko na elewacjach w postaci nawiązania do stylu gotyku.

Dawna Kamienica Pod Lwem zachowała się na starych fotografiach i sztychach.

W 1906 roku w dawnej wysokiej sieni kamienicy odkryto gotyckie malowidła rycerzy idących na krucjatę oraz popiersie mężczyzny i kobiety z herbem zapewne właściciela kamienicy, w 1981 roku w zachowanym fragmencie muru po oficynie bocznej odsłonięto fragment malowidła króla (obecnie znajduje się w muzeum w Ratuszu Staromiejskim na wystawie Galeria Sztuki Gotyckiej). Świadczą one o nieprzeciętnej klasie kamienicy, która gdyby się zachowała byłaby jedną z wartościowszych i piękniejszych przykładów architektury gotyku i manieryzmu (o fenomenie toruńskich malowideł tutaj). Niestety i ta kamienica uległa modzie przebudowywania na przełomie XIX i XX w. bez poszanowania wartości zabytkowych.