Fort VIII Twierdzy Toruń
LokalizacjaPierścień zewnętrzny Twierdzy Toruń, Bielany, ul. Bielańska 66
3,8 km na płn.-zach. od Rynku Staromiejskiego
zwiedzanie: dostępne (obiekt bez opieki)
Fort VIII Kazimierz Wielki; oryginalnie (do 1920 r.): Fort IVb Herzog Albrecht.Fort pośredni piechoty.
Zbudowany w latach 1889-1893 jako artyleryjski fort pośredni o narysie trapezowym. Powstał w ramach drugiego etapu rozbudowy zewnętrznego pierścienia fortecznego w celu domknięcia rozległego międzypola starszych fortów - VII i IX i wzmocnienia obrony podejścia do twierdzy od zachodu.
Był przeznaczony dla ok. 250-300-osobowej załogi i obsługi dział, a jego uzbrojenie stanowiło 6 dział. Dostęp do obiektu był broniony jedynie przez wały ziemne oraz żelazny most zwodzony nad suchą fosą, wiodący do bloku wjazdowego z bramą główną. Z barkami fortu łączyło się pięć schronów piechoty. W 1893 r., w czasie modernizacji, otrzymał trzy pancerne stanowiska obserwacyjne typu WT90.
W forcie znajdowało się: 10 izb żołnierskich, 11 magazynów, 1 kuchnia, 3 pancerne punkty obserwacyjne (WT90), 5 schronów pogotowia, 2 pompy na wodnych studniach artezyjskich, 12 otwartych stanowisk dla dział, 4 windy amunicyjne.
Ma doskonale zachowane linie koszar, nasypy baterii skrzydłowych, schrony na wale oraz system umocnień ziemnych.
W okresie międzywojennym stacjonowały w nim jednostki Wojska Polskiego. W 1925 r. fort zajął na stałe 4. pułk lotniczy.
W okresie międzywojennym stacjonowały w nim jednostki Wojska Polskiego. W 1925 r. fort zajął na stałe 4. pułk lotniczy.
We wrześniu 1939 r. warownia była ważnym punktem oporu w systemie obrony Torunia.
W wyniku bombardowania wojennego przez Armię Czerwoną w styczniu 1945 r. oraz w wyniku nieodwracalnych zniszczeń (próba wysadzenia w powietrze) dokonanych w końcu lat 50-tych XX w. pozostaje w ruinie, dzięki czemu doskonale widoczne są elementy konstrukcyjno budowlane stropów, ścian i podłóg.
Fort nie ma gospodarza, jest ogólnie dostępny, a co za tym idzie także systematycznie dewastowany, rabowany, zaśmiecany (zoabacz: Dewastacja Twierdzy Toruń).
W ostatnich latach miłośnicy Twierdzy Toruń społecznie dokonują oczyszczania usuwając śmieci i porastającą fosę roślinność.
Oczyszczona z dzikiej roślinności fosa przyczynia się do obniżenia poziomu wody zalewającej dzieło i jego osuszenie.
Oczyszczona z dzikiej roślinności fosa przyczynia się do obniżenia poziomu wody zalewającej dzieło i jego osuszenie.
Miejsce pamięci narodowej
W okresie II wojny światowej było tu więzienie: w październiku i listopadzie 1939 r. obóz jeniecki dla żołnierzy polskich (przetrzymywano polskich żołnierzy z 15. Dywizji Piechoty w związku z niemieckim śledztwem w sprawie tzw. krwawej niedzieli w Bydgoszczy), od stycznia 1940 r. było tu więzienie śledcze gestapo dla ludności polskiej. Trafiło tu wielu aresztowanych członków ruchu oporu i licznie działających w Toruniu organizacji konspiracyjnych (zobacz: Konspiracja polska w Toruniu w czasie II wojny światowej), z których kilkunastu zostało zamordowanych na terenie fortu. Inna część zginęła w masowych egzekucjach w lesie Barbarka. 16 kwietnia 1940 r. wywieziono do obozu w Ravensbrück z fortów toruńskich około 120 do 150 kobiet. 6 lipca 1940 r. 91 więźniów fortu zostało przewiezionych do obozu Sachsenhausen.
W dalszym okresie okupacji hitlerowcy urządzili na terenie fortu magazyn Luftwaffe.
Pozostałości pomnika z 1989 r. ku czci więzionych tu przez Niemców Polaków w czasie II wojny światowej.
Stylizowane miecze nawiązywały m.in. do organizacji konspiracyjnej "Grunwald" działającej m.in. w Toruniu, której uczestnicy trafili do aresztu w forcie VIII. Tu też osadzeni byli zatrzymani przez Niemców członkowie toruńskiego konspiracyjnego "Batalionu Śmierci"
Stylizowane miecze nawiązywały m.in. do organizacji konspiracyjnej "Grunwald" działającej m.in. w Toruniu, której uczestnicy trafili do aresztu w forcie VIII. Tu też osadzeni byli zatrzymani przez Niemców członkowie toruńskiego konspiracyjnego "Batalionu Śmierci"
