O Toruniu

Niegdyś miasto krzyżackie, hanzeatyckie i królewskie, położone w węźle szlaków handlowych między wschodem i zachodem Europy, było autonomicznym i jednym z największych i najsilniejszych gospodarczo ośrodków w Rzeczypospolitej przedrozbiorowej. Słynęło z tolerancji etnicznej i wyznaniowej.
Toruń szybko zasłynął jako stolica aromatycznych pierników, które z całą pewnością przegryzał sam Mikołaj Kopernik.
Ale przede wszystkim jest to jeden z najcenniejszych i najpiękniejszych średniowiecznych zespołów miejskich w Europie.
Toruń z oryginalną średniowieczną strukturą architektoniczną, wypełnioną gotyckimi, manierystycznymi, barokowymi, secesyjnymi gmachami jest encyklopedią kultury i sztuki

 

Toruń jest jednym z najstarszych miast na Pomorzu i w całej Polsce (prawa miejskie w 1232 r.). To dawna hanzeatycka metropolia, Wielkie Miasto Pruskie, jedno z kilku największych i najbogatszych miast Rzeczypospolitej w całym okresie przedrozbiorowym, posiadające w niej wyjątkowe uprawnienia polityczne i autonomię prawno-ustrojową (>>>) - należy współcześnie do najpopularniejszych i najchętniej odwiedzanych przez turystów miejsc, którzy podziwiają jego historyczną i zabytkową spuściznę, będącą śladem minionej świetności i wielkości.
O wyjątkowych i unikatowych w skali międzynarodowej wartościach historycznych i artystycznych toruńskiej dawnej świetności świadczy wpis Średniowiecznego Zespołu Miejskiego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, na Listę Pomników Historii czy do Kanonu Miejsc Historycznych. Średniowieczny Zespół Miejski Torunia należy do największych i najcenniejszych obszarów zabytkowych w Polsce.
Toruńskie historyczne centrum miasta jest wyjątkową skarbnicą dzieł sztuki, pamiątek historycznych i zabytków, które reprezentują niemal wszystkie style architektoniczne – od średniowiecza po czasy współczesne.
Jednocześnie Toruń jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich miast, posiadających wyrazistą markę i skojarzenia (więcej o tym tutaj).
Wszystko to determinuje rangę Torunia jako jednego z największych i najważniejszych polskich ośrodków kulturalnych i turystycznych, odwiedzanego tłumnie corocznie przez setki tysięcy turystów z całego świata.
 

Najważniejsze fakty
 
 
  • status administracyjny: siedziba władz województwa kujawsko-pomorskiego, powiat grodzki
  • liczba ludności: miasto: 201 106, miasto+powiat: 310 044 (2020.06.30., GUS)
  • prawa miejskie: 1232 r. (najstarsze miasto lokacyjne na północy Polski) >>>
  • okres świetności: XIII - XVIII w. (zwłaszcza XIV i XVII w.) >>>
  • lata pod władzą krzyżacką: 223 (1231-1454)
  • lata pod władzą polską: 339 (1454-1793)
  • lata pod zaborami: 127 (1793-1920)
  • lata pod władzą polską: 94 (1920-1939, 1945-2020)
  • dzielnice w obszarze UNESCO: Stare Miasto, Nowe Miasto, Zamek krzyżacki
  • stopa bezrobocia: 3,1% (czerwiec 2023)
  • wyniesienie n.p.m.: 34,5 - 93
  • rzeki: Wisła (długość: 19 km, max szerokość: 455 m), Drwęca (płd.-wsch. granica miasta)
  • muzea: 21
  • obiekty gastronomiczne w zespole staromiejskim: ok. 140
  • uniwersytet: 2 (w tym UMK - najstarszy w północnej Polsce), inne szkoły wyższe: 4
 

Niezwykła przeszłość Torunia

 
 
Dzisiejszy Toruń ukształtowała historia - niezwykle burzliwa, dramatyczna i bogata jak na jedno miasto. Osiem wieków praw miejskich Torunia to w zdecydowanej większości czas rozkwitu miasta i przynależności do wąskiej grupy kilku największych w państwie: wielkiego emporium handlowego Hanzy, jednego z największych i najbogatszych miast najpierw państwa krzyżackiego, później Prus Królewskich i Królestwa Polskiego, miasta, które do końca I Rzeczypospolitej miało status samorządny, wręcz wolny. Z drugiej strony to też aktywny udział Torunia jako silnej twierdzy obronnej i ważnego ośrodka politycznego w wielu niepokojach i konfliktach zbrojnych oraz religijnych, które zwłaszcza w XVIII i XIX w. znacznie zdewastowały i zubożyły miasto.
Przynależność kulturowa i cywilizacyjna Torunia do kręgu międzynarodowej kultury i sztuki hanzeatyckiej, północnoeuropejskiej, odcisnęła piętno na jego wyglądzie zewnętrznym - architekturzesztuce, oraz na kształtowaniu postaw jego dawnych mieszkańców. Posiadając wyjątkowe w Polsce uprawnienia polityczne i gospodarcze Toruń miał prawa niespotykane dla innych miast polskich, np. przywilej samodzielnego wyboru nie tylko swoich władz, ale też burgrabiego, czyli przedstawiciela polskiego króla w Toruniu; miał prawo bicia własnej monety, posiadania własnego wojska, udziału w sejmach koronnych i wyborze królów polskich, sądzenia szlachty polskiej przed własnymi sądami. Był jedną z najważniejszych twierdz Rzeczypospolitej, wielkim ośrodkiem kulturalnym, dużym ośrodkiem produkcji artystycznej, piśmiennictwa, czasopiśmiennictwa i drukarstwa. Jako miasto protestanckie odgrywał w Rzeczypospolitej czołową rolę w ruchach religijnych czasu reformacji.
Zamożność Torunia, wysoki poziom jego kultury intelektualnej i artystycznej oraz znaczenie i silna pozycja polityczna dająca niemal autonomiczną rangę - to wszystko ukształtowało "toruńskość" - cechy różniące Toruń zdecydowanie od miast polskich. Po 1793 r. - w okresie zaborów Toruń stracił na zawsze swoją silną pozycję i dziś nie należy już do największych miast w Polsce.
► Zobacz też: 
 
Obraz z 1713 r. Przybycie Krzyżaków na Ziemię Chełmińską, eksponowany w Ratuszu Staromiejskim. Obraz jest dosłowną ilustracją zapisu z XIV-wiecznej kroniki Piotra z Dusburga, mówiącego o założeniu pierwszej krzyżackiej warowni - Torunia - na potężnym dębie.

Położenie Torunia

 
 
Toruń leży w centrum województwa kujawsko-pomorskiego, w Kotlinie Toruńskiej nad Wisłą (19-km odcinek w granicach miasta) i Drwęcą (płd.-wsch. granica miasta). Historyczne centrum i północna - większa część współczesnego Torunia położona jest na Ziemi Chełmińskiej (będącej częścią Pomorza), która była pierwszym terytorium państwa krzyżackiego, później częścią Prus Królewskich, południowa, włączona w obszar miasta w 1936 r. leży na Kujawach (granicą jest Wisła).
Historycznie, a przez to kulturowo i cywilizacyjnie Toruń jest miastem pomorskim, a jego dziedzictwo należy do kręgu architektury i kultury północnoeuropejskiej, a zwłaszcza południowego pobrzeża Bałtyku. W okresie nowożytnym, aż do 1793 r. (II rozbiór Polski) Toruń był natomiast jednym z trzech tzw. wielkich miast pruskich - znajdując się w Prusach Królewskich i ogrywając tu pierwszorzędną rolę polityczną, gospodarczą i kulturalną. W okresie międzywojennym i w 1945 r. był siedzibą władz województwa Pomorskiego (>>>).
Natomiast południowa część współczesnego Torunia (południowy brzeg Wisły) położona jest na Kujawach, będących już odrębnym historycznie, kulturowo i etnograficznie regionem, zawsze polskim. 
Tymczasem południowo-wschodnie granice Torunia opierają się już na rzece Drwęcy, za którą leży kolejny odmienny obszar historyczny i geograficzny: Ziemia Dobrzyńska.
 
Dziś Toruń jest  siedzibą władz samorządowych województwa Kujawsko-Pomorskiego, jest umiejscowiony w jego centrum.
Dzięki swojemu położeniu Toruń stanowi doskonały punkt wypadowy dla wycieczek w ciekawe turystycznie okolice. W regionie znajdują się średniowieczne zamki krzyżackie i inne, liczne miasta i zabytki architektury wysokiej klasy, grody, wykopaliska i rezerwaty archeologiczne, malownicze krajobrazy, osobliwości przyrody, pojezierza i lasy jako doskonałe warunki do turystyki wypoczynkowej, a także wsie, gdzie zachowały się relikty budownictwa i tradycji ludowych.
Toruń, obok funkcji głównego ośrodka turystycznego województwa kujawsko-pomorskiego i z racji centralnego położenia w województwie, jest doskonałą bazą wypadową do okolicznych miejscowości turystycznych, będących jednocześnie ważnymi centrami krajoznawczymi w skali ogólnopolskiej.
 
Regiony historyczno-geograficzne na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego.
Przy nazwach miejscowości podano odległości w km z Torunia.

 

 Toruń dzisiejszy

 
 

Chociaż Toruń swoją świetność jednego z największych miast środkowej Europy ma za sobą, to dziś liczy 202 tys. mieszkańców i jest siedzibą władz województwa kujawsko-pomorskiego (urząd marszałkowski, sejmik wojewódzki), w okresie międzywojennym (1921-1939) oraz na początku 1945 r. był stolicą województwa pomorskiego.
Jednocześnie jest ważnym w skalu Polski centrum kulturalnym, naukowym, gospodarczym oraz komunikacyjnym. Ma tu swoją siedzibę wiele instytucji kulturalnych, naukowo-badawczych (m.in. placówki Polskiej Akademii Nauk, najnowocześniejsze w kraju centrum astronomii) i gospodarczych oraz kilka wyższych uczelni, w tym najstarszy i największy w północnej Polsce uniwersytet. Odbywa się  wiele międzynarodowych wydarzeń kulturalnych.
Toruń przoduje również w pozyskiwaniu środków unijnych, co pozwala aktualnie na realizację dużych inwestycji infrastrukturalnych, w tym przede wszystkim z zakresu komunikacji drogowej i infrastruktury kulturalnej.
Również rankingi z dziedziny miast najatrakcyjniejszych dla biznesu oraz miast najatrakcyjniejszych pod względem jakości życia umiejscawiają Toruń na wysokich pozycjach w Polsce oraz na najwyższym miejscu w województwie kujawsko-pomorskim (np. w Raporcie atrakcyjności inwestycyjnej województw Polskiej Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych Toruń jako jedyne miasto w województwie uzyskał klasę A, tzn. najwyższą atrakcyjność inwestycyjną dla wszystkich analizowanych sekcji gospodarki narodowej). Toruń jest także liderem w województwie kujawsko-pomorskim pod względem ilości największych przedsiębiorstw. Statystycznie najwyższe w województwie wynagrodzenia za pracę oraz niska stopa bezrobocia dopełniają obrazu stanu gospodarki Torunia.

Toruń to nie tylko ośrodek gospodarczy, ale jeden z najważniejszych ośrodków kulturalnych i turystycznych w Polsce, którego średniowieczny zespół miejski został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Liczne światowej klasy zabytki, burzliwa i bogata historia, tradycje i dziedzictwo niematerialne, atrakcje przyrodnicze oraz możliwość aktywnego wypoczynku sprawiają, iż co roku przyjeżdża tu ponad 2 miliony turystów.

 
 

i

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj