Dawny Dom Żołnierza
Lokalizacja:Dom Żołnierza przy ulicy Warszawskiej został oddany do użytku w kwietniu 1933 r. Powstał głównie dzięki składkom społeczeństwa, ze wsparciem finansowym pospieszyli głównie mieszkańcy Pomorza, datki napływały jednak również z odległych krańców II RP. W budynku zostało między innymi ulokowane najnowocześniejsze w przedwojennym Toruniu kino Mars.
Był to jeden z wielu budynków publicznych zbudowanych w Toruniu w okresie międzywojennym w stylu modernizmu. Powstał w wyniku prowadzonej od 1927 r. przebudowy i rozbudowy dawnego pruskiego magazynu wojskowego na cele kulturalny toruńskiego garnizonu (zobacz: Toruń jako ośrodek wojskowości). Był siedzibą teatru żołnierskiego, później kina "Mars" - sceny z widownią na 600 miejsc, podzieloną na parter, loże parterowe i balkon. W kinie był najnowocześniejszy w Polsce projektor. Kosztował 46 tys. zł, podczas gdy za mercedesa w tym czasie płaciło się 8 tys. zł.
Widok z lat 30. XX w. z oryginalnym układem okien w fasadzie od ul. Warszawskiej
Cztery kondygnacje skrzydła południowego zajmowała głównie scena i zaplecze teatralne. W skrzydle północnym z wejściem od Woli Zamkowej znajdowała się sala zabawowa, jadłodajnia, świetlica, biblioteka i kancelaria.
Została stworzona potężna dźwignia duchowego rozwoju naszej wojskowej młodzieży – napisał we wstępie do okolicznościowej publikacji gen. bryg. Stefan Pasławski. – Armja nasza już od swych legionowych początków dba o to, aby w szeregach nie było analfabetów litery i uczucia.
Wojskowe życie świetlicowe, w zamyśle generała, miało rugować ciemnotę umysłu i oziębłość ducha.
Po II wojnie światowej nadal pełnił swoje pierwotne funkcje będąc Garnizonowym Klubem Oficerskim, kino w latach 60. zmieniło jednak nazwę na "Grunwald".
Obiekt służył wojsku do 2011 r., następnie w 2016 r. stał się własnością Województwa kujawsko-pomorskiego, które po rozbudowie i modernizacji przeznaczy go na Kujawsko-Pomorski Impresaryjny Teatr Muzyczny.Fot. obok: projekt rozbudowy budynku.
Wiosną 2022 r., w trakcie badań archeologicznych na terenie dawnego kinoteatru Grunwald odkryto fragment świetnie zachowanego średniowiecznego, XIII-wiecznego muru zewnętrznego fosy Nowego Miasta Torunia. To niezwykle cenny relikt architektury. Łącznie z wątkiem wendyjskim, z profilowaniem spoiny (także od strony zewnętrznej) daje pełen obraz tego, jak wyglądały dawne techniki budowlane. Relikt ma być wkomponowany w projektowaną przestrzeń budynku teatru muzycznego.
