Rogowo
Lokalizacjapowiat toruński, gmina Lubicz
14 km na płn.-wsch. od Torunia
Klasyfikacja atrakcyjności turystycznej:
W Rogowie miał się znajdować gród, który w latach 1231-1232 był zajmowany przez Prusów (Pomezan); jego dowódcą był szwagier słynnego pomezańskiego wodza Pipina, usadowionego wtedy w Pigży.
Zobacz więcej: Pigża
Wieś wzmiankowana w pocz. XV w. należała do komturii toruńskiej. W 1457 r. wraz z innymi pokrzyżackimi dobrami ziemskimi został nadany miastu Toruniowi przez króla Kazimierza Jagiellończyka (zobacz: Przywileje kazimierzowskie dla Torunia) za jego wkład i zasługi w czasie polsko-krzyżackiej wojny trzynastoletniej. Odtąd aż do rozbiorów stanowi własność miejską Torunia leżącą w jego terytorium. Również od tego czasu patronat nad kościołem i parafią sprawowała Rada miejska Torunia.
Gotycki kościół
Jest to jeden z ciekawszych wiejskich kościołów gotyckich Ziemi Chełmińskiej, o zachowanym pierwotnym charakterze architektury oraz wyposażeniem z okresu użytkowania go przez protestantów.
Kościół gotycki pw. Krzyża Św. w Rogowie został wzniesiony na przełomie XIII i XIV w. (prezbiterium) i ok. 1400 r. (szczyt wschodni). Kościół kamienny (szczyty ceglane), jednonawowy z prosto zamkniętym prezbiterium.
W okresie reformacji kościół w 1565 r. przeszedł w ręce protestantów i pozostał protestanckim do 1945 r. Z tego okresu pochodzi większość zabytków wyposażenia wnętrza:
- Ołtarz główny późnorenesansowy z 1616 r., z figurą Chrystusa Zmartwychwstałego oraz obrazem Ukrzyżowanie z poł. XVII w. (obraz ten powstał na wzór podobnego obrazu z pocz. XVII w. z toruńskiego kościoła św. Jerzego).
- Prospekt organowy z ok. 1700 r. i chór muzyczny ufundowany przez Natana Dosse, z malarską dekoracją parapetu, na którą składa się sześć obrazów: Chrzest w Jordanie, Ostatnia Wieczerza, Potop, Chrystus na morzu ratujący św. Piotra, Jonasz w paszczy wieloryba, Zmartwychwstanie.
- Belka tęczowa z grupą Ukrzyżowania z 1. poł. XVIII w.
- Malowidła późnobarokowe z końca XVIII w.
-
Ambona manierystyczna z pocz. XVII, jej koszt jest dzielony pilastrami hermowymi i zdobiony malowanymi popiersiami Mojżesza, Melchizedecha i św. Pawła.
Cennym zabytkiem wyposażenia jest gotycka kamienna chrzcielnica, należąca do najstarszych i najcenniejszych - obok podobnych chrzcielnic na Pomorzu Zachodnim i na Ziemi Chełmińskiej: w podtoruńskim Górsku, w kościele św. Mikołaja Grudziądzu oraz w kościele Wniebowzięcia NMP w Chełmnie - takich kamiennych zabytków w Polsce. Wiele z nich ma pochodzenie gotlandzkie lub miejscowe wykazując cechy gotlandzkie. Rogowska wyróżnia się jednak wyjątkowo bogato rzeźbioną dekoracją; czaszę dekoruje motyw trójroślinnych, ostrołukowych arkad. Dzieło to wykonane zostało najpewniej na miejscu przez mistrza obeznanego z gotlandzkimi wzorami. Pierwotnie prawdopodobnie chrzcielica była również pokryta polichromią.Czaszę chrzcielnicy wieńczy barokowa (z ok. 1720 r.) drewniana nakrywa z rzeźbioną figurą św. Jana Chrzciciela, baranka i gołębicy symbolizującej Ducha Św., powstała w okresie protestanckim.
