Ulica Łazienna

Ulica Łazienna, znajdująca się w południowej - najstarszej - części Starego Miasta, jest jedną z najwcześniej wytyczonych ulic Torunia.
Tutaj przez wieki mieszkali przedstawiciele władz miasta, jak rodzina Eskenów czy Otton Steinborn. Tutaj w XIX w. swoją siedzibę miały toruńska loża wolnomularska i pierwsze muzeum Towarzystwa Naukowego. Od XX w., choć w innym budynku, znowu przy ulicy Łaziennej jest muzeum, a swoją siedzibę ma biskup toruński.

Ulica Łazienna na Starym Mieście, prowadząca od ul. Szerokiej w stronę Wisły i nadwiślańskiego portu, jest jedną z najstarszych, wytyczona została już przed 1250 r. Aż do końca XIX w. zamknięta była Bramą Łazienną, która swą nazwę zawdzięczała stojącej w pobliżu, na nabrzeżu za murami miejskimi, łaźni miejskiej (ok. 1378 r. przebudowanej na farbiarnię sukna). Pierwotnie - do poł. XVI w. dolny fragment ulicy, tj. od Bramy do ul. Ciasnej nosił nazwę ul. Szkolnej (od stojącej na wysokim poziomie szkoły staromiejskiej, której absolwentem był Mikołaj Kopernik, na miejscu której stoi dziś barokowy budynek XVII-wiecznego dawnego kolegium jezuickiego; zobacz: Szkoły w dawnym Toruniu), od XVII w. ul. Scholarskiej (Schullergasse). Pod koniec XVII w. zaczęto używać nazwy obecnej (ul. Łazienna) - od łaźni znajdującej się na nabrzeżu portowym.

Ulica ta, jako jedna z kilku prowadzących prostopadle do wiślanego nabrzeża portowego miała duże znaczenie komunikacyjne, poza tym znajdowało się tu wiele spichrzów, które po zmniejszeniu intensywności handlu zbożem przez torunian w XVII w. zaczęto przekształcać na kamienice mieszkalne. Wtedy Szkolna stała się ulicą ekskluzywną, zamieszkaną przez bogatszych kupców, piwowarów, złotników.

Dalszy - północny odcinek, aż do ul. Szerokiej, zwano w średniowieczu ul. Jęczmienną, ponieważ przy niej koncentrował się handel zbożem. Nazwę "Szkolna" i na ten odcinek zaczęto jednak stosować już w pocz. XVI w.

Jęczmienna należała do najważniejszych ulic średniowiecznego i nowożytnego Torunia. Mieszkało tu wielu bogatych kupców i członków władzy miejskiej. Zdecydowanie bardziej ekskluzywna była wschodnia pierzeja ulicy, gdzie mieli siedziby naj bogatsi przedstawiciele
toruńskiego patrycjatu i kupiectwa (np. nr 1: burmistrz Bertram von Allen, nr 6: burmistrz Johan Huxer, nr 12: burmistrz Dominik Becker, burmistrz Hans Trost, nr 19: burmistrz Tileman vom Wege).

Przy pierzei zachodniej mieszkali rzemieślnicy i w XVI-XVIII w. znajdowały się też 3 spichrze.

Do najważniejszych zabytków tej ulicy należą kamienice:

nr 3 - najstarsza średniowieczna (XV w.) o wysokich wnękach i renesansowym zwieńczeniu szczytu z motywami okuciowymi, pochodzącymi z okresu przebudowy jej na spichrz;
nr 4 - renesansowa z końca XVI w. o podobnym szczycie j.w.; wewnątrz częściowo zachowana dawna wysoka sień ze stropami i schodami z XVIII w. >>>
nr 5 - gotycka z 2. poł. XV w.;
nr 6 - gotycka, przebudowana w XIX w. z fasadą klasycystyczną;
nr 10/12 - późnogotycka z XIV/XV w. z fasadą klasycystyczną, typową dla Torunia z 2. ćwierci XIX w.;
nr 13 - narożna kamienica powstała w końcu XIX w. w miejscu dotychczasowej kamienicy mieszczańskiej średniowiecznej; w swej architekturze nawiązuje do neorenesansu francuskiego; od 1900 r. mieszkali tu Otto i Helena Steinbornowie - polscy działacze polityczni >>>
nr 14 - klasycystyczny budynek dawnej łaźni, zbudowany w 2. poł. XIX w., założonej przez żydowskiego przedsiębiorcę >>>
nr 16 - Dom Eskenów >>>
nr 18 - gotycka z XV wieku, przebudowana w XIX w. na lożę masońską; na klasycystycznej elewacji symbole masońskie z 1860 r. >>>
nr 20 - obecny budynek powstał w 2. poł. XIX w. wyniku połączenia, przebudowy i nadbudowy odrębnych dotąd dwóch kamienic gotyckich. Kamienica południowa w XVI w. należała do Jôsta Ludwika Decjusza, który w 1528 r. zorganizował królewską mennicę ogólnopruską na ul. Mostowej (zobacz: Mennica toruńska).
nr 22 - gotycka z XV w., szczyt późnobarokowy z 2. poł. XVIII w.; zdobyła wiele wyróżnień jako przykład wzorowej restauracji zabytku, posiada zachowane średniowieczne profilowane i polichromowane stropy belkowe i polichromie ścienne >>>
nr 24 - renesansowa, przebudowana w XIX wieku z fasadą klasycystyczną;
nr 26 - średniowieczna, wielokrotnie przebudowywana, ob. bez cech stylowych, z XVII w., przebudowana w XIX w. z pięknym rzeźbionym portalem barokowym z 2. poł. XVII w. we wnęce prostokątnej, przedstawiającym anioła trzymającego kartusz herbowy; rzeźbiona w drewnie dębowym brama z poł. XVII w., jedna z najpiękniejszych w mieście, przechowywana jest w Muzeum Okręgowym w Ratuszu; w dawnej sieni słupy schodowe z 2. poł. XVII w., zdobione płaskorzeźbionymi maszkaronami w formie głów lwich >>>
nr 28 - to dawne dwie gotyckie kamienice z XIV w. przebudowane, rozbudowane i połączone w 1867 r. Budynek reprezentuje styl historyzmu i podobieństwa do budynków weneckich z końca średniowiecza i początków renesansu >>>

Dolny fragment ob. ul. Łaziennej do poł. XVI w. nosił nazwę ul. Szkolnej (Schulegasse), w XVII w. Scholarskiej (Schullergasse), od końca XVII w. ma nazwę zachowaną do dziś (niem. Badergasse).

Górny fragment ob. ul. Łaziennej w średniowieczu nosił nazwę ul. Jęczmiennej.

Od lewej kamienice nr: 18, 20, 22, 24

Powrót do:

poprzedni

następny