Ogrody rezydencjonalne

 
Wspaniałe ogrody dawnych patrycjuszy toruńskich zniknęły bezpowrotnie z pejzażu Torunia wraz z totalną zagładą przedmieść, które w 1813 r. spalono dla oczyszczenia przedpola twierdzy toruńskiej w okresie wojen napoleońskich. Ogromna pożoga zniszczyła wtedy doszczętnie Toruń wokół jego historycznego centrum. Widok płomieni, dymu zasłaniającego niebo i Słońce wokół miasta był wręcz apokaliptyczny. Te zniszczenia, a także późniejsze ograniczenia wynikające z roli Torunia jako twierdzy państwowej I stopnia, wpłynęły na dzisiejszy brak zabudowy śródmiejskiej wokół historycznego centrum.
Zachowane do dziś widoki dawnych ogrodów toruńskich (z których 4 prezentujemy niżej) ukazują nie tylko ich bogatą formę krajobrazową i architektoniczną, ale przede wszystkim dokumentują ten krajobraz strefy podmiejskiej, który charakterystyczny był dla Torunia, podobnie jak dla pozostałych dużych i bogatych miast handlowych Europy północnej okresu nowożytnego.
 
Liczne ogrody rezydencjonalne przedrozbiorowego Torunia, wyposażone w - często bogato rozbudowane - wille i domy, świadczyły nie tylko o wysokim poziomie życia patrycjatu toruńskiego, ale przede wszystkim o jego aspiracjach kulturowych i estetycznych. Opisywane były z podziwem przez wielu podróżników odwiedzających Toruń i sławione w poematach (zobacz: Toruń zachwyca).
W swoich ogrodach oraz folwarkach podmiejskich patrycjusze toruńscy zatrudniali ogrodników. Kiedy w Holandii w pierwszej połowie XVII w. wybuchła moda na tulipany, wkrótce tulipanowe szaleństwo ogarnęło całą Europę i dotarło również do Prus Królewskich. Torunianie, dorównujący tej modzie, płacąc fortuny sprowadzali cebulki holenderskich tulipanów, róże i inne kwiaty. Posiadanie tulipanów w swoim ogrodzie było w XVII i XVIII w. symbolem luksusu, wysokiej pozycji majątkowej oraz kulturalnej. Zresztą motyw tulipanu, jako modnego elementu dekoracyjnego, stosowany był również często do ozdoby stropów kamienic mieszczańskich tego okresu (zobacz: Malowidła w kamienicach toruńskch).
Ogrody torunian, powtarzając kompozycje stosowane w wielkich ogrodach pałacowych tego czasu, wypełnione były skomplikowanymi układami różnorodnych roślin, alejek, tarasów na różnym poziomie, fontann, rzeźb parkowych, altanek, oranżerii, nimfeów, które były dopełnieniem ogrodowej rezydencji centralnej. Stosowano np. boskiety, precyzyjnie cięte żywopłoty, tzw. "partery haftowe" - płaskie kwietniki o układzie ornamentalnym, naśladujące ozdobne tkaniny.
Całość tworzyła niezwykle malowniczy zespół rezydencjalno-parkowy.
 
Wiele z takich ogrodów położonych było na dawnym Starotoruńskim Przedmieściu i Rybakach - wzdłuż drogi prowadzącej  od Starego Miasta do Przysieka - albo na Chełmińskim Przedmieściu, na Mokrem.
Z kolei większe rezydencje folwarków były położone w oddaleniu, np. na Bielanach (dzisiejszy Bielański Dwór) lub we wsiach miejskich na terytorium toruńskim, np. w Brzeźnie, Kuczwałach, Skłudzewie i in.
 
 
Jak wspomniano wyżej do dziś nie zachował się żaden z dawnych, przedrozbiorowych ogrodów rezydencjonalnych toruńskich.
Obecnie istniejące zabytkowe ogrody rezydencjonalne w Toruniu lub ich marne pozostałości są nieliczne, a dominują wśród nich te, powstałe w XIX lub na pocz. XX w. Niektóre są udostepnione publicznie, niektóre niezadbane czy wręcz zdewastowane. My polecamy cztery z nich, wskazane u góry.
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj