Ekonomia d. Gimnazjum Akademickiego

Ekonomia jest unikatowym przykładem budynku oświatowego, którego bryła i detal architektoniczny zachowały się do naszych czasów. Obiekt jest najstarszym tego typu w Polsce północnej. Był częścią Gimnazjum Toruńskiego - renesansowej uczelni półwyższej i wiązał się z XVI-wiecznymi planami utworzenia w Toruniu uniwersytetu
 
Lokalizacja
Stare Miasto, ul. Piekary 49
200 ma na zach. od Rynku Staromiejskiego
obecna funkcja: siedziba wydziałów Sądu Okręgowego
możliwość zwiedzania: nie
 
 
Zabytek z przełomu XVI i XVII w. w charakterystycznym dla Torunia stylu manieryzmu niderlandzkiego (zobacz: Architektura Torunia) z fasadą rozczłonkowaną gzymsami, podkreślającymi podział na kondygnacje.
Jest unikatowym przykładem budynku oświatowego, którego bryła i detal architektoniczny zachowały się do naszych czasów. Obiekt jest najstarszym tego typu w Polsce północnej. 
Budynek wzniesiony z inicjatywy burmistrza Heinricha Strobanda w latach 1596-1601, w okresie renesansowej świetności Torunia (zobacz: Królowa Wisły - Toruń w czasach świetności).
Był bursą dla słynnego toruńskiego Gimnazjum Akademickiego - renomowanej uczelni półwyższej. Budowa budynku związana była z planami utworzenia w Toruniu uniwersytetu dla Prus Królewskich, co było jedną z wielu wizji rozwoju Torunia, realizowanych przez burmistrza Strobanda, a do realizacji czego pierwsze kroki podjęli w 1595 r. przedstawiciele gimnazjów toruńskiego, gdańskiego i elbląskiego. W tym celu w roku następnym Rada miejska Torunia przeznaczyła na budowę bursy kwotę 1800, a Rada miejska Gdańska 666 florenów, co umożliwiło pod koniec 1598 r. oddanie budynku w stanie surowym. Uroczyste otwarcie bursy nastąpiło 1 stycznia 1601 r.
 
Budynek miał na celu stworzenie dobrych warunków życia i nauki dla studentów przyjezdnych. Dla młodzieży uboższej istniała też pewna liczba miejsc bezpłatnych oraz takich, za które pobierano obniżone opłaty. Łącznie w budynku mogło mieszkać około 50 osób, z których część miała zapewniony na miejscu wikt.
 
   

Działka, na której powstały zabudowania Ekonomii rozciągała się między ul. Piekary na wschodzie a nieistniejącymi już dziś murami miejskimi na zachodzie. Do murów dobudowano równoległy do głównego gmachu budynek oficyny, a kolejny od południa prostopadle łączył oba. Powstał w ten sposób wewnętrzny dziedziniec.
 
Przebudowany później gmach, posiada jedynie fragmentarycznie zachowane szczyty przy krótszych, prostopadłych do ulicy bokach.
 
Manierystyczny szczyt południowy Ekonomii widoczny od ul. Piekary
 
Po głośnym tumulcie toruńskim w 1724 r., kiedy miasto zostało zmuszone do przekazania dawnego klasztoru franciszkańskiego - będącego siedzibą Gimnazjum Akademickiego - bernardynom, tutaj 5 stycznia 1725 r. ulokowano całe Gimnazjum wraz ze słynną i bogatą biblioteką.
Odtąd budynek mieścił hall, izbę rektora i salę audytoryjną, na I piętrze sale zajęć, na II piętrze pomieszczenia dla studentów, i bibliotekę. Oficyna boczna mieściła mikeszkanie rektora. Oficyna tylna o charakterze gospodarczym wychodziła na uliczkę przy murach; usytuowano w niej wjazd, kuchnię i drewutnię, a na piętrze izby dla studentów. Dziedziniec zamykał od północy ganek.
 

Budynek na rzucie litery L. Część południową stanowi wydłużony w głąb działki prostokąt dawnej gotyckiej kamienicy mieszczańskiej (z dawną sienią od frontu), włączonej w gmach Ekonomii

W trakcie kampanii napoleońskiej (zobacz: Toruń napoleoński. Napoleon w Toruniu) budynek uległ znacznej dewastacji, został zamieniony na francuski (w 1807 r.) i rosyjski szpital wojenny (1813 r.), co stało się przyczyną dużych strat w wyposażeniu uczelni, zasobnej biblioteki i stanie technicznym gmachu. W 1822 r. przeprowadzono generalny remont.
Po 1855 r., kiedy gimnazjum przeniesiono do nowowybudowanego gmachu przy ul. Zaułek Prosowy na Nowym Mieście (>>>), rozebrano znaczną część zabudowań tylnych i oficyn, a w budynku głównym mieściły się szkoły żeńskie; w okresie międzywojennym gimnazjum z niemieckim językiem wykładowym. Po II wojnie światowej w budynku urządzono internat dla uczniów szkół średnich oraz Szkołę Podstawową nr 8; w latach 1975-1995 siedzibę miało tu Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych.
Obecnie we władaniu Sądu Okręgowego.
 
Na fasadzie budynku umieszczono pamiątkową tablicę z okazji 400-lecia powstania Gimnazjum Akademickiego. 
Wewnątrz, w dawnej sali audytoryjnej zachował się m.in. oryginalny renesansowy strop. 
 
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj