Unikatowe cechy toruńskiej Katedry Świętojańskiej
Toruński kościół Świętojański jest jednym z najważniejszych zabytków architektury gotyckiej w Polsce, który na trwałe znalazł miejsce w literaturze dot. historii architektury jako obiekt wyjątkowy. O tej wyjątkowości świadczy kilka cech.
Kościół Świętojański to jeden z kilku największych gotyckich kościołów na terenie Polski, reprezentuje typ tzw. wysokiej hali gotyckiej. Poprzez swoje monumentalne założenie należy do największych i najcenniejszych zabytków klasy światowej, odzwierciedla ambicje zamożnego patrycjatu toruńskiego - dla którego architektura i sztuka stała się środkiem wyrazu - i wysoką ekonomiczną rangę Torunia w hanzeatyckiej Europie. Kościół powstał w okresie największej - średniowiecznej świetności Torunia, jednego z największych i najbogatszych miast w Europie Środkowej.
Poprzez fakt rozpoczęcia budowy po 1236 r. kościół jest pierwszą, najstarszą budowlą sakralną murowaną w państwie krzyżackim.
Wewnątrz znajduje się wiele doskonałych i cennych dzieł sztuki, powstałych w warsztatach toruńskich. Świadczą one o dużym znaczeniu Torunia dla rozwoju historii sztuki europejskiej oraz świadczą o możliwościach finansowych i o wysokiej kulturze i świadomości artystycznej patrycjatu toruńskiego jako fundatora tych dzieł. Do tych obiektów o najwyższych w skali europejskiej wartościach artystycznych należą:
- Piękna Madonna Toruńska, rzeźba, ok. 1390 r.
- Konsola z popiersiem Mojżesza, rzeźba, ok. 1390 r.
- Chrystus w Ogrójcu, rzeźba, ok. 1390 r.
- Witraże, ok. 1330 r.
- Płyta nagrobna von Soest, ok. 1361 r.
oraz liczne inne wyjątkowe rangą obiekty, np.
- Tuba Dei - największy średniowieczny dzwon w Europie Środkowej,
- liczne pamiątki związane z Mikołajem Kopernikiem,
- Digitus Dei - średniowieczny zegar o jednej wskazówce,
- pozostałe gotyckie wyposażenie: rzeźby drewniane: Ecce Homo, Chrystus Boleściwy, św. Jan Ewangelista, Chrystus Zmartwychwstały, krucyfiks relikwiarzowy, świeczniki,
- gotycki ołtarz Marii Magdaleny unoszonej przez anioły, gotycki ołtarz Zaśnięcia Marii Magdaleny, gotycki tryptyk św. Wolfganga w ołtarzu głównym,
- liczne epitafia renesansowe i barokowe patrycjatu toruńskiego oraz epitafium króla Jana III Sobieskiego, epitafia i portrety trumienne okolicznej szlachty
- obrazy Bartholomäusa Strobla, wybitnego malarza barokowego
- Na szczególną uwagę zasługują gotyckie malowidła ścienne, w tym te, należące do najstarszych na obszarze dawnego państwa krzyżackiego.
O wyjątkowości kościoła świętojańskiego decydują też :
- chrzest Mikołaja Kopernika, 1473 r.
- pochówek serca zmarłego w Toruniu króla Polski, Jana Olbrachta, 1501 r.
Oprac. Arkadiusz Skonieczny, data publikacji: 18-12-2017
Zobacz też:
Powrót do:
